Otiôsus, pen. prod. Adiect. Ter. Idle: sure: without care: carelesse: quiet: at ease: without trouble or businesse: at leysure.Bos otiosus. Hora. Dies otiosus.Cic.A playing day.Otium otiosum.Cic. Valde otiosus. Cic.Nancisci aliquem otiosum, Vide NANCISCOR. Otiosus.Terent.Quiet: at rest: in peace.Animns otiosus.Terent. Animo iam nunc otioso esse impero. Nowe I charge thee care for nothing, or I will you to set your heart at rest, and be no more carefull.Otiosus ab animo, Idem.Terent.Otiosus metu. Gel. Quiet without feare.Spectatorem otiosum se præbere alicuius calamitatis. Cice. Reddere aliquem otiosum.Cic.To set one at quiet.Re placida atque otiosa.Plaut.When the matter was quiet, and out of feare.Ætas otiosa & quieta.Cic.Senectus otiosa.Cic.Olde age at quiet from businesse.Libertate otiosa frui. Trebonius ad Cicer.Vacans & otiosus honor.Plin. iunior. An office or dignitie without businesse and trouble.Otiosæ sententiæ.Quintil.Idle sentences seruing to no purpose.Studiorum otiosus. Plin. He that is not occupied in studie.
Lewis and Short: Latin dictionary
ōtĭōsus, a, um, adj. [otium], at leisure, unoccupied, disengaged, unemployed, idle (class.; cf. feriatus, immunis; opp. negotiosus). I. Of persons. A. In gen.: nimis otiosum te arbitror hominem esse, Plaut. Truc. 1, 2, 34; 40: quamvis etiam maneo otiosus hic, Ter. Ad. 2, 4, 15: cum essem otiosus domi, Cic. Brut. 3, 10: rebus humanis aliquos otiosos deos praeficere, id. N. D. 3, 39, 93.—B. In partic. 1.Without official employment, free from public affairs: quo in studio hominum quoque ingeniosissimorum otiosissimorumque totas aetates videmus esse contritas, Cic. de Or. 1, 51, 219: quem locum nos otiosi convertimus,
in an interval of leisure
, id. Div. 2, 30, 63: Graeculum se atque otiosum putari maluit, id. Sest. 51, 110: numquam se minus otiosum esse, quam cum otiosus, that he was never less at leisure than whenfree from official business, Cato ap. Cic. Off. 3, 1, 1: cum a te tua promissa flagitabam, ad urbem te otiosissimum esse arbitrabar, Cic. Fam. 3, 11, 3: cum otiosus stilum prehenderat, id. Brut. 24, 93.—2. With respect to participation, quiet, unconcerned, indifferent, neutral: spectatores otiosi Leuctricae calamitatis, Cic. Off. 2, 7, 26: quidam enim non modo armatis, sed etiam otiosis minabantur, id. Marcell. 6, 18.—3. Without excitement, quiet, passionless, calm, tranquil: etiam istos, quibus odio est otium, quietissimos atque otiosissimos reddam, Cic. Agr. 2, 37, 102: vide ut otiosus it, Ter. Eun. 5, 3, 10; Cic. Fam. 9, 25, 3.—4. Of style, tedious, dull: (Cicero) lentus est in principiis, longus in narrationibus, otiosus circa excessus, Tac. Or. 22.—5.That has leisure for any thing; with gen.: studiorum otiosi, Plin. H. N. praef. 6.—Hence, C.Subst.: ōtĭōsus, i, m., a private person, one not in official life: et facilior et tutior vita est otiosorum, Cic. Off. 1, 21, 70: otioso vero et nihil agenti privato, ... quando imperium senatus dedit?id. Phil. 11, 8, 20.— 2.Non-combatants, civilians: crudeliter enim otiosis minabantur, Cic. Fam. 9, 6, 3 (B. and K. otiosissimi): militare nomen grave inter otiosos, Tac. Agr. 40.—II. Of inanim. and abstr. things, at leisure, free, idle, unemployed: otioso in otio animus nescit, quid velit, Enn. ap. Gell. 19, 10, 12 (Trag. v. 256 Vahl.): ego, cui fuerit ne otium quidem umquam otiosum, Cic. Planc. 27, 66: pecuniae, idle, unemployed (opp. occupatus), Plin. Ep. 10, 62, 1: senectus, Cic. Sen. 14, 49: his supplicationum otiosis diebus, id. Q. Fr. 3, 8, 3: quid quiete otiosius animi, Sen. Ira, 2, 13, 4.—B.Transf.1.Idle, useless, unprofitable, superfluous (cf.: ignavus, iners, desidiosus): sententiae, Quint. 1, 1, 35: sermo, id. 8, 2, 19: otiosissimae occupationes, Plin. Ep. 9, 6, 4; so, otiosum est persequi singula, Lact. 2, 4, 28; cf. Min. Fel. 23, 1.—2.Quiet, free from any thing; with ab: animo nunc jam otioso esse impero, Ter. And. 5, 2, 1: ab animo, id. Phorm. 2, 2, 26: a metu, Gell. 2, 29, 9: quid est animi quiete otiosius, Sen. Ira, 2, 13, 2.—3.With a quiet or gentle motion, quiet, gentle: fons vel rivus huc conveniat otiosus,
flowing quietly
,
gently
, Pall. 1, 37, 3.—Hence, adv.: ōtĭōsē. A.Lit., at leisure, at ease, without occupation: vivere, Cic. Off. 3, 26, 97: inambulare in foro, Liv. 23, 7 fin.: sequi, Plaut. Mil. 4, 6, 8: ire, id. Ep. 5, 1, 21: magnast res, quam ego tecum otiose, si otiumst, cupio loqui, id. Aul. 4, 10, 41.—B.Transf.1.Calmly, quietly, without haste, gently, gradually: ambula ergo cito. Sy. Immo otiose, Plaut. Ps. 4, 1, 14; cf. id. Truc. 1, 2, 66 (opp. to properare): bene et otiose percoquere, Cato, R. R. 76 fin.: contemplari unumquodque otiose et considerare coepit, Cic. Verr. 2, 4, 15, 33: quaerere, id. Fin. 4, 13, 22: segniter, otiose, neglegenter, contumaciter omnia agere, Liv. 2, 57.—2.Free from fear, quietly, fearlessly: ademptum tibi jam faxo omnem metum, in aurem utramvis otiose ut dormias, Ter. Heaut. 2, 3, 100.