Gémitus, huius gémitus, m. g. pen. cor. Ci. A wailing or lameuting: a mourning: a pitifull grone or sigh.Gemitus Delphini est similis humano. Plin. Gemitus toro foro.Cic. Acerbus gemitus. Val. Flac.
Gemo, gemis, gémui, gémitum. pen. cor. gémere. Plautus. To grone or waile: to make lamētable noise: to be sorie or lamēt.Lugere & gemere pro aliquo.Cic.Deiydeilo alicuius gemere. Ci. To mourne for lacke of one.Eandem istã virtuté veniet tempus quÛ grauiter gemes. Ci. Occultè suum malum gemete.Cic.Priuily with himself to lament his heauie case.Seruum te gemis esse diu. Martial. Thou arte sorie, that, &c.Gemunt guhernacula nauis.Plin. iunior. The sterne of the ship cracked.Flebile terrisicis gemnit mugitibus Ætna. Claud. Amnes repleti gemunt.Virg.Rore.Area gernit consis frugibus.Virg.The barne floore is loded with corne, that it cracked againe.Gemit cy mba nimis onusta.Virg.The boate cracketh being ouercharged.Gemit tur. Virg.The turtle singeth mourningly.
Lewis and Short: Latin dictionary
gĕmĭtus, ūs (archaic gen. sing. gemiti, Plaut. Aul. 4, 9, 11), m. [gemo], a sighing, a sigh, a groan, a lamentation, complaint (syn.: planctus, plangor, lamentatio, questus). I.Lit.: quantum luctum quantumque gemitum, quid lacrimarum quantumque fletum factum audivi, Cato ap. Gell. 10, 3, 17; cf.: ut urbe tota fletus gemitusque fieret, Cic. Rosc. Am. 9, 24; id. Sest. 31, 68: gemitum trahens, Enn. ap. Non. p. 515, 26 (Trag. v. 102 Vahl.): clamor, sonus, gemitus, Quint. 7, 2, 46: gemitus in dolore ... gemitus elamentabilis, Cic. Tusc. 2, 24, 57: lacrimabilis, Verg. A. 3, 39: ingentem tollere, id. ib. 11, 37; cf.: ingentem dare pectore ab imo, id. ib. 1, 485: gemitus toto foro, Cic. Phil. 2, 34, 85: continuus, Quint. 11, 1, 34: sine gemitu, id. 2, 20, 10: gemitu, Verg. A. 2, 73.—Plur. (mostly poet.): gemitus, screatus, tussis, risus abstine, Ter. Heaut. 2, 3, 132: quantos et virorum et mulierum gemitus esse factos (audivi)?Cic. Clu. 68, 192; id. Har. Resp. 18, 39: gemitus edere, Lucr. 4, 1015; cf.: extremosque ciet gemitus, Verg. G. 3, 517: gemitus, id. A. 2, 288; 4, 409; 6, 873; Ov. M. 2, 621: excitare, Liv. 9, 7, 4: ad gemitus vulnerum, id. 22, 5, 4; Gell. 1, 26, 7; Vulg. Judic. 2, 18; Psa. 30, 10 al.—II.Poet. transf. 1.Pain, sorrow, Verg. A. 2, 413; cf. Lucr. 5, 1196.—2. Of inanimate things, a deep or hoarse sound: insonuere cavae gemitumque dedere cavernae, Verg. A. 2, 53: dat tellus gemitum, id. ib. 9, 709: dat gemitum moles, Sil. 3, 643: et gemitum ingentem pelagi pulsataque saxa Audimus, Verg. A. 3, 555.—In plur.: plaga facit gemitus, Ov. M. 12, 487.
gĕmo, ŭi, ĭtum, 3, v. n. and a. [Gr. ge/mw, to be full; hence]. I.Neutr., to sigh, groan.A.Lit. (freq. and class.): accurrit ad me Incurvus, tremulus, labiis demissis, gemens, Ter. Eun. 2, 3, 44: cum diu occulte suspirassent, postea jam gemere, ad extremum vero loqui omnes et clamare coeperunt, Cic. Att. 2, 21, 2: neque gementem neque plorantem, Plaut. Am. 5, 1, 47; cf.: hos pro me lugere, hos gemere videbam, Cic. Planc. 42, 101: gemere desiderio alicujus, id. Pis. 11, 25: ah gemat in terris! ista qui protulit ante,
let him groan in the lower world
, Prop. 2, 6, 31; cf. id. 2, 25 (3, 20), 12. —Of mournful music: nullo gemit hic tibicina cornu, Juv. 2, 90; cf. trop.: surda nihil gemeret grave buccina (Vergilii), id. 7, 69.—Of beasts, to cry, make a mournful noise: (leones) gementes, Lucr. 3, 297: gemuit noctua, Prop. 4(5), 3, 59: turtur ab ulmo, Verg. E. 1, 59.—B.Poet. transf. 1. Of things, to groan, creak: visam gementis litora Bospori, Hor. C. 2, 20, 14: repleti amnes, Verg. A. 5, 806: et malus celeri saucius Africo Antennaeque gemant, Hor. C. 1, 14, 6: gemuit sub pondere cymba, Verg. A. 6, 413: stridunt funes, curvatur arbor, gubernacula gemunt, Plin. Ep. 9, 26, 4: gemuit parvo mota fenestra sono, Ov. P. 3, 3, 10: gemens rota, Verg. G. 3, 183; Val. Fl. 6, 168.—2. In gen., of animals, to utter complaints: feras cum hominibus gemere fecimus, Avien. Fab. praef. fin.; id. 26.—II.Act., to sigh over, bemoan, bewail any thing (freq. and class.). (a). With acc.: haec gemebant boni, sperabant improbi, Cic. Sest. 30, 66 fin.: dare, quod gemerent hostes, Lucr. 5, 1348: talia voce, Val. Fl. 5, 37: eandem virtutem istam veniet tempus cum graviter gemes, Poët. ap. Cic. Att. 2, 19, 3: flebiliter Ityn, Hor. C. 4, 12, 5: tacite tristem fortunae vicem, Phaedr. 5, 1, 6: multa ignominiam, Verg. G. 3, 226: casus urbis, Juv. 3, 214.—In pass.: atque hic status est, qui una voce omnium gemitur neque verbo cujusquam sublevatur, Cic. Att. 2, 18, 1.—(b). With inf. (poet.): paucis ostendi gemis, Hor. Ep. 1, 20, 4; Stat. Ach. 1, 281: qui servum te gemis esse diu, Mart. 9, 93, 2: sane murteta relinqui ... Sulphura contemni vicus gemit, Hor. Ep. 1, 15, 7.